kutubhona

Росулуллоҳ с.а.в.га: «Буюринг, пардани кесиб ундан босиладиган икки ёстиқ қилинсин», дегани ҳақида Абу Ҳурайра ривоят қилган ҳадис ҳам бунга далилдир. Бу эса суратларга эга бўлишдан қайтарилганига эмас, уларни улуғлаш бўлиб қоладиган жойга қўйишдан қайтарилганига далолат қилади.
Энди суратни улуғлаш бўлиб қоладиган жойга қўйиш ҳаром эмас, макруҳ эканлигига келсак, чунки ҳадисларда келган наҳий суратни сотиб олган кимсага ваъид (қўрқинчли таҳдид қилиш) ёки мазаммат қилиш ёки шунга ўхшаш тасвир ҳақида келганидек жазмга далолат қиладиган қарина билан келмаган. Балки тарк қилишни талаб қилиш келди, холос. Бошқа ҳадисларда ҳайкалларни сотиб олишдан наҳий қилиниб, чизилган суратларни сотиб олишга ижозат берилган. Бу эса наҳийнинг қатъий эмаслигига қарина ҳисобланади. Масалан Муслимда Абу Талҳа ривоят қилган ҳадис бор. У шундай дейди: мен Росулуллоҳ с.а.в.нинг бундай деганини эшитдим:

«لاَ تَدْخُلُ الْمَلاَئِكَةُ بَيْتًا فِيهِ كَلْبٌ وَلاَ صُورَةٌ»

«Фаришталар ит ва сурат бор уйга кирмайди». Муслим ривоятида Пайғамбаримиз с.а.в. бундай дедилар:

«إِلاَّ رَقْمًا فِي ثَوْبٍ»
«магар кийимда чизилган бўлса». Бу эса кийимга чизилган сурат мустасно эканига далолат қилади. Ҳадис мафҳуми шуки, фаришталар кийимда чизилган сурат бор уйга киради. Энди бу ҳадисни наҳий келган бошқа ҳадисларга қўшилса тарк қилишни талаб қилиш қатъий эмаслигига қарина бўлади. Демак суратни олиб уни улуғлаш бўлиб қоладиган жойга қўйиш ҳаром эмас, макруҳ бўлади.

Иккинчи: агар суратлар сояли, яъни жисмли (ҳайкаллар каби) бўлса, бунинг ҳукми юқорида айтилган суратлар ҳукмидан бошқача бўлади. Чунки Росулуллоҳ с.а.в. юқорида ўтган ҳадисда «магар кийимда чизилган бўлса», деб соясиз суратни мустасно қилган бўлсалар-да, лекин жисмли суратларни (ҳайкалларни) мустасно қилмадилар.

Қолаверса Жибрил а.с. ҳам Росулуллоҳ с.а.в.га тимсол ҳақида «буюринг, тимсол бошини кесиб ташлашсин, дарахт кўринишига ўхшаб қолади» деди. Яъни тимсолнинг жонли тимсол каби кўринишини йўқ қилишни буюрди. Айни пайтда Пайғамбаримиз с.а.в.га пардага чизилган соясиз суратни